Koleje węgierskie (MÁV – Magyar Államvasutak)

Za funkcjonowanie kolei na Węgrzech odpowiada przedsiębiorstwo MÁV – Magyar Államvasutak (Węgierskie Koleje Państwowe). Na Węgrzech jest ponad 7500 km linii normalnotorowych (1435 mm), z czego niemal połowa jest zelektryfikowana. Na niektórych z nich przewozy prowadzi przewoźnik GySEV.

Chociaż węgierska kolej ma niewątpliwie nieco inny klimat niż ta, którą znamy z Polski, jest o czym opowiadać. Węgrzy przykładają dużą wagę do jakości obsługi pasażera: pociągi są stosunkowo punktualne, a kasy biletowe można znaleźć nawet na małych stacjach i przystankach. Warto także wspomnieć, że z myślą o podróżnych ceniących wygodę, MÁV oferuje bardzo dobrą aplikację mobilną do sprawdzania rozkładu oraz szybkiego zakupu biletu. Ceny biletów są stosunkowo niskie.

Koleje na Węgrzech są bardzo zróżnicowane pod względem taboru. Podobnie jak na przykład w Rumunii, w obsłudze niektórych pociągów można spotkać wagony zakupione od DB (koleje niemieckie) lub ÖBB (koleje austriackie). Miłośnicy kolei z pewnością docenią będące wciąż w ruchu motoraczki, oznaczone tutaj jako seria 117 (dawniej Bzmot). Są one niezmiennie filarem komunikacji lokalnej w wielu regionach kraju.

Prędkości osiągane przez węgierskie pociągi nie należą do najwyższych. Większość porusza się z prędkościami maksymalnymi około 100-120 km/h, a na lokalnych liniach jest to około 60 km/h. Wszystko rekompensuje jednak wyjątkowa atmosfera i widoki za oknem.

Podział MÁV

Firma MÁV odpowiada zarówno za organizację przewozów, jak i infrastrukturę. W skład przedsiębiorstwa wchodzą między innymi:

  • MÁV START – transport pasażerski i wagony osobowe
  • MÁV-Gépészet – utrzymanie infrastruktury, odpowiednik PKP PLK
  • MÁV-Trakció – pool taborowy (lokomotywy)

Istnieje także spółka MÁV Nosztalgia, której głównym obszarem działalności jest organizacja wycieczek zabytkowym i historycznym taborem, często po nieczynnych liniach. Co ciekawe, przewozy towarowe (dawniej MÁV Cargo) zostały w 2007 roku przejęte przez ÖBB.

Budapest-Keleti (Budapeszt Wschodni) – najważniejsza stacja kolejowa Węgier // fot. © Kuba Kisieliński

Kategorie pociągów

Személy (osobowy)

Zatrzymują się na każdej stacji oraz przystanku. Z nielicznymi wyjątkami, pociągi zestawione są tylko z wagonów drugiej klasy. Chociaż znaczna liczba pociągów osobowych na Węgrzech to składy wagonowe (niektóre z nich to składy push-pull), to coraz więcej połączeń obsługiwanych jest nowoczesnymi zespołami trakcyjnymi Flirt produkcji Stadlera. W większości przypadków, ich trasy wynoszą do maksymalnie kilkudziesięciu kilometrów.

Typowy pociąg osobowy MÁV

Sebes (przyspieszony)

Pociągi przyspieszone są obsługiwane takim samym taborem, co pociągi Személy (osobowe). Różnica polega na liczbie przystanków – pociąg przyspieszony zatrzymuje się tylko na wybranych – oraz rozkładzie jazdy – pociągi przyspieszone kursują przeważnie tylko w wybrane dni tygodnia lub w godzinach szczytu.

Pociąg S71 na stacji Budapest-Nyugati // fot. © Kuba Kisieliński

Zónázó (strefowy)

Pociągi strefowe występują tylko w aglomeracji budapesztańskiej. Kursują w regularnym takcie (30/60 minut). Obsługiwane zarówno składami wagonowymi, jak i EZT.

Gyors (pospieszny)

Gyorsvonat to kategoria pociągów, którą można porównać do polskich pociągów TLK. Na swojej trasie posiadają tylko kilka lub kilkanaście postojów handlowych i łączą przeważnie większe ośrodki miejskie. Pociągi Gyors są pociągami ekonomicznymi – brakuje w nich klimatyzacji, bezprzewodowego internetu czy nowych lub zmodernizowanych wagonów.

Wagon bezprzedziałowy w pociągu pospiesznym // fot. Commonist (CC BY-SA 2.5 HU)

Expressz

Pociągi ekspresowe obsługiwane są bardzo zróżnicowanym taborem. W składach ekspresów można spotkać zarówno najnowsze lub zmodernizowane wagony z klimatyzacją i innymi udogodnieniami, jak również stare wozy z ośmioma miejscami w przedziale. Pociągi ekspresowe kursują między najważniejszymi miastami, często w regularnym takcie. Rezerwacja miejsc jest obowiązkowa.

InterCity

Odpowiednik polskiej kategorii o tej samej nazwie, która funkcjonowała do 2009 roku. Pociągi dalekobieżne z niewieloma przystankami, o wyższym standardzie niż pociągi pospieszne i Expressz. Wagony pociągów InterCity przeważnie są klimatyzowane, posiadają wygodniejsze fotele, czasem wyposażone są w gniazdka 230V oraz Wi-Fi.

Podobnie jak w przypadku pociągów ekspresowych, pociągi InterCity są objęte obowiązkową rezerwacją miejsc. W pociągach InterCity obowiązuje dopłata do miejsc w wagonach o wyższym komforcie.

Zmodernizowany wagon bezprzedziałowy drugiej klasy w pociągu IC // fot. MÁV

Oprócz powyższych kategorii, we współpracy z innymi, zagranicznymi przewoźnikami, uruchamiane są także pociągi EuroCity, EuroNight i Railjet. Istnieje również kategoria InterRegio, której pociągi kursują wyłącznie na trasach Baja – Kecskemét oraz Baja – Sárbogárd.

Zdjęcie w tle: © Kuba Kisieliński